Den afgang van thuisbevallingen met autonome vroedvrouwen zou zomaar kunnen inzetten

In het palet van 63.686 bevallingen (2022) zijn nog 65 vroedvrouwen bezig met thuisgeboorten in het Vlaamse Gewest.

Ik lees op Instagram: er zijn 65 vroedvrouwen in Vlaanderen die thuisbevallingen doen. Er zijn 65 vroedvrouwen die in huizen binnengaan,  waar een baby zal geboren worden op zijn verjaardag en er met hun handen van af blijven. Fysiologie. Gewone, normale bevallingen, in welke houding ook bij gezonde vrouwen, met happy baby’s.

Ik vind geen studie. Ik vind géén SPE-cijfers. Ik wil verder zoeken, ik wil ze tellen op de VBOV – website, maar betwijfel of die profielen nog correct bijgehouden zijn?

Mijn rode lamp schiet aan, mijn antennes schieten uit : zó weinig…

Deze 65 vroedvrouwen zijn aanwezig bij reproductieve ouders in de persfase thuis. Ze volgden de zwangerschappen met alle aandacht en zorg. Ze zijn voorhanden gedurende uren tijdens de arbeid, dringen zich niet op, waken wonderend en wakker. Ze volgen de geboorte van een mensenkind vanaf de ‘awareness van de moeder’, die voelt dat haar kind zal geboren worden tot de expulsie. En de koesterdagen daarna.

Deze 65 vroedvrouwen werken onopvallend en in allerlei omstandigheden. Ze komen in huizen, in appartementen, in achterafgelegen plaatsen, ontvangen hun gasten in  hun eigen geboortehuizen of begeleiden toch in de kliniek (als het mag, als het kan, als er medewerking is). Ze verstaan de vrouwen die gaan bevallen omdat ze een ‘link’ hebben. Een wikimidwifi-link. Een connectie sinds maanden.  Nog meer dan communicatie is er kennis, begrip en liefde. Steeds méér liefde en vertrouwen. Deze vroedvrouwen willen dat de ouders hun ‘op grondvestend daverende ervaring van de geboorte’, ten gronde kunnen beleven zoals zij het willen. Met of zonder geboorteplan, met ‘tijd en natuur’. In hunne pure. Zonder aangeleerde beleefdheidszinnekes. Oer. Rauw. Gegrond en grondig voorbereid. Een volledig voorzien A plan, soms uitmondend in alle verantwoordelijkheid in een B-plan. First things first.

De wensen van  mensen die willen thuis bevallen zijn véél groter dan 65 vroedvrouwen kunnen vervullen. Bezwaarlijk,  maar niet elk gezin, dat droomt van een thuisbevalling, is in de mogelijkheid om uit te reiken voor een thuisgeboorte. Deels doordat ze wonen in een gebied waar géén enkele autonome vroedvrouw opereert, en idd er zijn steeds minder zelfstandige vroedvrouwen die thuisgeboorten begeleiden omdat ze aan hun plafond zitten.

Vrouwen, pril zwanger, bellen voor informatie,  veelal naar het ziekenhuis of gynaecologenpraktijk en zitten meteen in een zorgplan met afspraken en opvolging. Daar zijn ze aangetikt. Daar begint het.

Er zijn vrouwen die absoluut niet in die richting geduwd willen worden. Er zijn vrouwen die reflexmatig niets met een ziekenhuis willen te maken hebben. Er zijn vrouwen die kiezen voor intimiteit en gewoon willen erkend worden in hun subjectieve noden van vrij te kunnen bewegen, in eigen frigo te snuisteren of op de strijkplank te hangen bij zware weeën. Er zijn vrouwen die moeten en willen helen van een vorige onprettige bevallingservaring. Er zijn koppels waarbij de partner in alle openheid, uiting wil geven aan eigen emoties en genegenheid, onttrokken aan de vreemde blikken van de vreemde mensen bij de geboorte. En er zijn arme vrouwen of vrouwen uit verre landen die rekenen op een vrouw die bij hun blijft, zoals in hun cultuur, op het moment dat het kindje moet komen. Er zijn hoogopgeleide vrouwen die willen de-medicaliseren, en alternatieve koppels die individuele expressie willen geven van hun ingesteldheid. En er zijn vrouwen die ‘per ongeluk’ thuis bevallen, samen met de vroedvrouw of ambulancier.

Voor jonge zwangeren is de zorg door ongeconventioneerde vroedvrouwen te duur. Simpelweg te duur. Doordat de vroedvrouwen zo onderbetaald waren, zijn velen gedeconventioneerd om voldoende opleg te kunnen vragen om een normaal inkomen te verwerven. Gevolg: de zelfstandige vroedvrouwen zullen nog gevraagd worden voor een elite groep die vroedvrouwenzorg bij de bevalling willen en kunnen betalen. Niet de kwetsbare zwangeren zonder geld of gezondheidsverzekering.  De verzekeringen doen steeds moeilijker waardoor de zorg in het ziekenhuis wèl terugbetaald wordt, de ‘sustainable’ zorg van de vroedvrouw niet.    Ook betaalt het RIZIV maar 75% van de nomenclatuur terug van een gedeconventioneerde vroedvrouw. Dat is gewoonweg discriminerend. (Bij gedeconventioneerde kinesisten is de volledige RizivNummer per prestatie wèl terugbetaald). Vroedvrouwen worden niet voor vol aangezien door andere paramedische beroepen. Individueel zijn vroedvrouwen kei-belangrijk als ze de bevalling begeleiden van een verpleegkundige, een arts, een kinesist of een logopedist, maar in het grotere overzicht van beroepsgroepen zijn de vroedvrouwen schijnbaar weerloos, te weinig sterk, kwetsbaar, en worden ze gebulldozerd en weggezet als nauwelijks bestaande vroedkundigen.

Méér mensen bevallen in ziekenhuizen, met minder vroedvrouwen en meer machines ,  in een groot netwerk van mede-financierders zoals artsen,  labo’s, computerdeskundigen, farmaceutische bedrijven, …  Ook gezonde vrouwen, met een éénling in hoofdligging, in spontane arbeid gaan in onze samenleving naar ziekenhuizen omdat ze zich daar het veiligste voelen. Als ze dat willen is dat prima, maar reproducerende mensen zouden overall mogen kunnen kiezen. Ziekenhuizen promoten hun samenwerking en netwerk met vroedvrouwen, maar in realiteit zien we een kleefactie aan de gang. Gezonde zwangeren krijgen een label op hun buik: ziek systeem. Opgelet: de kop is té dik, het bekken is te klein, de baby te groot, de hals te stroef, de indaling is onvoldoende, de suikers zijn te hoog, de BD discutabel, de kindsbewegingen te summier, de beat-to-beat te veel rock and roll. Daarom : frequent en goed opgevolgd door de monitor 3 keren per week eind zwangerschap.  Zwangeren zijn openliggende oesters zonder weerstand of bescherming. De zwangeren krijgen angst. Bang. Onrust. Ongerust. Verstijven. Verstarren. Speculeren zich onnozel. Ademen hoog. Willen verlost worden. Nú. Willen het beste voor hun kind en voor zichzelf.

Tikkertje gewonnen: Catch  en ketsjing €€€… fysiologie voorbij, medicalisering rules the world.

De vroedvrouwen in het algemeen worden in een rol van onderdanigheid gedwongen in een veeleisende en ongemakkelijke functie in de ziekenhuizen. Vaak moeten ze dingen uitvoeren, per protocol, zonder overleg, zonder respect, zonder samenwerking maar in  een hiërarchie van baas en knecht. Gynaecologen willen samenwerken met vroedvrouwen als het hun uitkomt,  maar respecteren de expertise van de vroedvrouwen niet. En zijn allergisch aan autonome vroedvrouwen die thuisbevallingen doen.  Vroedvrouwen knappen hier op af.  Ze verlaten de scene. Ze pikken dat niet langer. Ze tolereren deze slechte omgangsvormen niet meer, en kiezen voor een andere levensinvulling waar ze wèl gelukkig in worden.

Vroedvrouwen die tijdens een thuisarbeid of thuisbevalling ineens geconfronteerd worden met bijv. meconiumhoudend vruchtwater of bloedverlies tijdens de arbeid, en hun parturiënte insturen worden in sommige settings honend benaderd, vernederd en vervolgens geweerd. Soms mogen ze bij uitzondering nog doula zijn, maar meestal moeten ze dan afdruipen. Traumatiserend.

Gelukkig is dit niet overal zò: in sommige settings worden ze bekommervol onthaald, troostend begeleid en samenwerkend naar een goede uitkomst gestuwd.

Alle mensen hebben recht op informatie die volledig is. Informatie die onderbouwd is. Informatie en vertrouwen. Met vertrouwen kan je vlot bevallen.

Nog vijf en zestig vroedvrouwen  die door de wind door de regen, ’s nachts en tijdens de dag, bij zondagskindjes, en arme schaapjes, paraat staan. Ze bieden vertrouwen, zachtheid, genegenheid en professionaliteit bij de landing van het unieke aankomende kindje. Ze geven al hun aandacht en hun tijd. Ze geven tijd. Ze zijn.

Ze hebben geen angst. Wijsvrouwen geloven in de oude kennis van vrouwen en vroedvrouwen, ze willen niet storen, ze zijn aanwezig zoals een bioloog bij een bevallende olifant. Stil, op de achtergrond.

65 vroedvrouwen. Ze zijn moe. Ze kunnen, ondanks hun motivatie en hun goesting, bijna niet meer meedingen in een wereld waarbij geboorten gemanaged worden zoals processen in een bedrijf  (door computers – A I zal ook hier zijn intrede doen in de technologie).  

En er is nauwelijks opvolging in 2024. De opleiding doet evenwel  voorbereiding op het werk als autonome vroedvrouw, maar het grootste gemis zijn de kansen om ook maar enige fysiologie te zien tijdens stages. Er zijn te weinig studenten die de kans nemen om mee te werken in een autonome praktijk. Studenten kunnen in de opleiding  theoretisch, en zelfs praktisch geschoold worden, maar wanneer ze het niet kunnen mee-beleven, ruiken en voelen,  blijft het een sprookje. Je kan tegen iemand die leeft in een woestijn en nog nooit een zee gezien heeft, niet vertellen wat de zee is…..
Daarbij komt nog dat wanneer een pas afgestudeerde vroedvrouw vol enthousiasme begint in een autonome praktijk, ze eerst twee jaar enkel onder leiding van iemand met 5 jaar ervaring geboorten mag begeleiden. Die senior vroedvrouw krijgt voor die opleiding geen enkele vergoeding…. Sommige praktijken vragen een instappremie (om mee de praktijkwerking te betalen), die pas afgestudeerden moeilijk kunnen betalen. Na twee jaar gratis opleiding haken dan veel jonge vroedvrouwen af omdat het toch niet het leven is dat ze aan kunnen (veel uren, weinig inkomen,  eigen sociaal leven op een laag pitje, eigen kinderwens, afgeblaft en respectloze behandeling in het ziekenhuis, partner die deze levensstijl niet aankan…)

65 vroedvrouwen in Vlaanderen, die privé-bevallingen willen garanderen. 65 vroedvrouwen, geschakeld in groepspraktijken. Met plafonds.

Ze hebben een netwerk met  andere zelfstandige vroedvrouwen die uiteraard ook op de geboorte-markt aanwezig zijn, en alle moeders veilig en goed kunnen opvolgen zowel prenataal, en na een kort ziekenhuis-bevallings-verblijf.

Is er blijvende kans op keuze  voor de thuisgeboorte? Het antwoord hangt af van het aantal zelfstandige vroedvrouwen die in een supportief netwerk kunnen blijven terugveren en jonge vroedvrouwen aantrekken.

Sombere moraal van het verhaal in 2024 : uitstervende dieren, verhit klimaat, uitstervende thuisgeboorten, uitstervende culturele geplogenheden, méér interventies, méér over-rulen, méér afval, méér medicamenten, meer gestoorde geboorten, minder vroedvrouw : dat is een doorslag van de hele wereld.

Neske, de Wijzervrouw